Sesja coachingowa – krok po kroku
Coaching jako metoda pracy jest procesem rozwojowym osoby biorącej w nim udział, opartej na relacji coach – klient. Składają się na niego poszczególne spotkania nazywane sesjami. W zależności od typu coachingu czy nurtu, sesje mogą mieć różny wymiar czasu. Najbardziej popularną jednostką jest tzw. sesja godzinna (60 minut), choć w praktyce niektórzy coachowie preferują także 90 minut. Biorąc pod uwagę przedstawicieli różnych pokoleń, pokolenia BB i C/Z preferują sesje godzinne, natomiast X i Y wolą sesje półtoragodzinne. Każda sesja ma swoją strukturę, często wyznacza ją model, w którym jest prowadzona – może to być, najbardziej popularny model GROW, ale również CLEAR, STORM, czy tzw. „rama rezultatu” przy coachingu skoncentrowanym na rozwiązaniu.
Początek procesu coachingowego – sesja zerowa
Rozpoczynając proces, klient może zostać zaproszony na pierwszą, wstępną sesję, nazywaną również sesją zerową – ta praktyka dotyczy głównie life coachingu.
Sesja zerowa to czas, kiedy coach i klient mogą się poznać. Coach prezentuje zasady prowadzenia procesu i sesji, a także opowiada o kodeksie etycznym. Klient ma prawo podczas podobnej sesji zadać wszystkie pytania dotyczące przyszłego procesu, poprosić o udowodnienie certyfikacji, jak również dowiedzieć się o doświadczeniu zawodowym coacha i jego wartościach, a nawet pewnych faktach z życia osobistego.
Biorąc pod uwagę kontekst pokoleń – sesja zerowa jest lubiana przez wszystkich. Osoby z pokolenia BB mają możliwość dopytania o każdy element coachingu, nabrania pewności i przygotowania się do procesu w poczuciu bezpieczeństwa. Z kolei, przedstawiciele generacji X lubią sprawdzać i dokonywać weryfikacji coacha oraz koncentrować się na określeniu celów długoterminowych. Z kolei „igreki” potrzebują informacji o możliwościach procesu coachingowego oraz użyteczności określonych narzędzi, skupiają się również na rezultacie. Klienci z pokolenia C/Z są zainteresowani zarówno przebiegiem procesu, narzędziami, możliwościami, jak i rezultatem.
Struktura sesji coachingowej
Zarówno w coachingu biznesowym, executive (menedżerskim) czy life, każda sesja ma swoją uniwersalną strukturę, można ją ująć w następujących etapach:
- Budowanie relacji, gdzie zwracamy uwagę na życzliwość, odpowiednio dobrany ton, natężenie głosu, odzwierciedlanie i odpowiednią komunikację niewerbalną. To początek sesji, gdzie szczególne znaczenie nadaje się wypracowaniu wzajemnego zaufania i otwartości klienta.
- Kontrakt na sesję – czyli określenie, co klient chce osiągnąć w ramach sesji, biorąc pod uwagę jego cele długoterminowe. Innymi słowy określamy, z jakim celem czy kwestią klient będzie „pracował” przez najbliższą godzinę (lub inną jednostkę czasu odnoszącą się do długości sesji).
- Poszerzanie doświadczenia klienta, gdzie coach odwołuje się do różnego rodzaju narzędzi, jak: silne, otwarte pytania, strategia Disney’a, poziomy Diltsa, praca na wartościach, linie czasu, itp. W przypadku np.: job coachingu czy coachingu edukacji, mogą to być również testy. Ten etap sesji w największym stopniu „sięga” do zasobów klienta, czyli jego kreatywności, kompetencji, umiejętności, itp.
- Budowanie zaangażowania klienta do podjęcia działania, kiedy następuje planowanie skutecznych działań i kroków, jakie ma podjąć klient w okresie do następnej sesji. Na tym etapie zostają także wyznaczone ewentualne zadania do wykonania między sesjami. Twórcom tych zadań jest klient pod kierunkiem coacha.
- Domkniecie sesji i podsumowanie, informacja zwrotna dla klienta ze strony coacha.
Etapy sesji coachingowej a podejście pokoleń
Przyglądając się etapom sesji w kontekście klientów reprezentujących różne pokolenia to:
- dla osób z pokolenia X pierwsze dwa etapy są najłatwiejsze, z kolei, ostatni bywa trudny;
- w przypadku pokolenia BB istotną sprawą jest uważność w obszarze poszerzania doświadczenia i udzielania informacji zwrotnej;
- reprezentanci generacji „Y” bardzo lubią korzystać z procesów coachingach, często przychodzą z określonym celem;
- największym wyzwaniem coachów prowadzących proces z pokoleniem C/Z bywa radzenie sobie z oczekiwaniami (ze strony coachee) udzielania rad lub wskazywania konkretnego rozwiązania.
Co można, a czego nie można robić podczas sesji coachingowej?
Sesja coachingowa to czas skupienia i intensywnej pracy, dobrze, gdy odbywa się bez destruktorów. Każda sesja z coachem powinna odbywać się w terminie z góry określonym i w miejscu, które jest zarezerwowane do tego procesu.
Sesje coachingowe a przerywanie spotkania
W przypadku sesji dot. rozwoju osobistego, odbywających się na terenie organizacji, zazwyczaj jest to osobny pokój czy salka, gdzie w trakcie sesji, nikt nie ma prawa przeszkadzać. Wykluczone są sytuacje wchodzenia do pokoju przez innych pracowników, załatwiania przez nich czy nawet zwierzchnika kwestii związanych z coachee.
Zasady dotyczące life coachingu
W przypadku life coachingu, spotkania powinny odbywać się w miejscu, gdzie klient ma całkowity komfort – najlepiej w gabinecie, pokoju do tego przeznaczonym. Zazwyczaj sesje odbywają się w miejscu neutralnym, nie preferuje się wyboru domu klienta do przeprowadzenia sesji. Przestrzeń, w której prowadzona jest sesja powinna być neutralna, skłaniająca do skupienia i możliwości poszukiwania rozwiązania. Ponadto podczas spotkania, zarówno coach, jak i klient nie mogą korzystać z telefonu ani laptopa. Inaczej jest, jeśli służą one jako element procesu (np.: do zapisania przypomnienia o zadaniu czy na analizy pracy będącej przedmiotem sesji).
Prowadzenie notatek podczas sesji coachingowej
Podczas sesji coach może prowadzić notatki. Może również poprosić swojego coachee, aby sam napisał plan, zanotował pewne istotne dla niego rzeczy, które pojawiły się podczas sesji i są użyteczne w realizacji celu klienta. W przypadku coachingu menedżerskiego, prowadzenie notatek jest pomocne, wtedy gdy ze strony organizacji istnieje oczekiwanie, aby raportować postępy klienta (zwłaszcza co do celów ustalonych w kontrakcie trójstronnym). Każdy klient ma wgląd w swoje notatki, czasami można zakontraktować się na spisanie ich przez coacha i wysłanie do klienta, choć to rzadki zwyczaj. Mimo tego – pokolenie X lubi takie rozwiązanie.
Warto pamiętać, że choć sesja coachingowa ma uniwersalną strukturę i jej podstawą zawsze jest kodeks etyczny coacha. Przebieg sesji może być zróżnicowany, bo podstawą jest podążanie za klientem i jego zasobami, a każdy z klientów jest traktowany jako wyjątkowy, niezależnie z jakiego pokolenia pochodzi.